Spotkanie poprowadzi dr hab. Bartosz Kuźniarz.
Informacja o temacie wykładu i wykładowcy:
Pojęcie sprawiedliwości należy niewątpliwie do najbardziej spornych, zwłaszcza gdy chcemy zaproponować jego uszczegółowione rozumienie. W wykładzie, odwołując się do myśli wybranych filozofów (przede wszystkim Johna Rawlsa, Emmanuela Lévinasa i Paula Ricoeura), postaram się jednak wydobyć na jaw taki jego sens, który wydaje się mało kontrowersyjny. Sens ten dotyczy nie tyle takich czy innych reguł uznawanych za sprawiedliwe, ile rodzaju subiektywnej postawy, która dopiero umożliwia określenie takich reguł. Na tym poziomie kluczowe znaczenie mają pojęcia bezstronności oraz bezinteresowności, a także zasada symetryczności relacji (obejmująca wszakże, jak się okaże, moment asymetrii między „ja” i innym). Przedstawiona podczas wykładu idea sprawiedliwości ma wymiar osobowy, ale także bezosobowy, ponieważ inni, których powinniśmy sprawiedliwie traktować, są często anonimowi. Jedną z podstawowych cech sprawiedliwości jest bowiem także uniwersalny charakter jej postulowanego zasięgu: kochamy i lubimy tylko niektórych, ale sprawiedliwość winni jesteśmy wszystkim.
Prof. dr hab. Małgorzata Kowalska zajmuje się historią filozofii nowożytnej i współczesnej, zwłaszcza francuskiej, a także filozofią społeczną, moralną i polityczną. Jest autorką m.in. monografii W poszukiwaniu straconej syntezy. Jean-Paul Sartre i paradygmaty filozoficznego myślenia (1996), Dialektyka poza dialektyką. Od Bataille'a do Derridy (2000), Demokracja w kole krytyki (2005), O sprawiedliwości innymi słowy (2021). Tłumaczka wielu dzieł współczesnej filozofii francuskiej (m.in. Merleau-Ponty'ego, Sartre'a, Lévinasa, Foucaulta, Lyotarda). Obecnie kieruje Instytutem Filozofii UwB.
Abstrakt:
Do niedawna trudno było w badaniach nad zwierzętami pozaludzkimi o surowszy zarzut niż “antropomorfizm”. Ostatnio jednak badaczki i badacze coraz częściej zauważają, że bywa on także pomocny, a także, do pewnego stopnia, nieodzowny. Co więcej, sztuczne powstrzymywanie się przy próbach zrozumienia innych zwierząt od korzystania z jedynego punktu odniesienia, jakim dysponujemy, czyli nas samych, może wręcz zafałszowywać obraz. Trafnie wskazuje się też, że nie jest to jedyne ani największe zagrożenie dla obiektywności naukowej - rodzą się nowe pojęcia dla opisania tych zagrożeń, takie jak antropocentryzm czy antropofabulacja.
W wystąpieniu zajmę się jednym z najtrudniejszych tematów psychologii i kognitywistyki porównawczej: emocjami zwierząt pozaludzkich. To tu pokusa i potrzeba antropomorfizacji wydaje się największa. Pokażę, że antropomorfizm przybiera w tych badaniach różne formy i występuje na różnych poziomach. Będę dowodzić, że, wbrew popularnej opinii, najbardziej zwodniczą z naukowego punktu widzenia postacią antropomorfizmu wcale nie jest nadmierny sentymentalizm w interpretowaniu zachowań zwierząt, a to, że w badaniu emocji korzystamy z niezliczonych nie do końca uświadomionych założeń i intuicji. Na koniec, przedstawię jak możemy próbować wykroczyć poza typowo ludzki sposób patrzenia na emocje korzystając z teorii predykcyjno-
Informacja o prelegentce:
Dr Maja Białek jest pracowniczką Instytutu Filozofii UwB. Specjalizuje się w filozofii umysłu i filozofii psychiatrii, szczególnie w podejściu ucieleśnionym (tzw. 4E). Zajmowała się fenomenologicznym i enaktywistycznym ujęciem zaburzeń psychicznych, przede wszystkim depresji i urojeń. Publikowała na temat nowej definicji niewinności epistemicznej i zastosowania tego pojęcia w filozofii psychiatrii. Jej największą pasją w życiu i w działalności naukowej są zwierzęta pozaludzkie, ich umysły i ich los w ludzkim świecie.
Poniżej link z dostępem do spotkania:
Abstrakt:
Utrata normatywnej siły przyszłości skazuje nas na alternatywę agresywnego pobudzenia i biernego zapadania się w siebie; obie te postawy związane są ze swoistym rozdęciem teraźniejszości, niezdolnej, by dostarczyć legitymizację samej sobie. Albo inaczej, jest to opis miotania się pomiędzy maniakalnym zawłaszczaniem świata i depresyjną zapaścią w siebie, stanami, które uniemożliwiają rozwój podmiotowy. Wędrówkę w nieznane szlakiem pragnienia. Spotkanie z Innym, który nadchodzi z przyszłości. Ich korzenie tkwią tam, gdzie nie ma nieznanego, nie tęskni się do niedościgłej rzeczy, gdzie wszystko już się dokonało, a my możemy tylko pamiętać.
Informacja o wykładowcy:
Andrzej Leder, filozof, doktor habilitowany, profesor w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Wydał rozprawę filozoficzną: Nauka Freuda w epoce ‘Sein und Zeit’, pracę na temat historii Polski: Prześniona rewolucja, ćwiczenie z logiki historycznej, rozprawy dotyczące idei filozoficznych w XX wiecznej Europie: Rysa na tafli. Teoria w polu psychoanalitycznym, i Był kiedyś postmodernizm, a także, po angielsku: The Changing Guise of Myths i po niemiecku Polen in Wachtraum. Die Revolution 1939-1956 und Ihre Folge. Naucza w Szkole Nauk Społecznych IFiS PAN. Mieszka w Warszawie.
Wykład w formule online na platfoemie MS Teams poprowadzi prof. dr hab. Malgorzata Kowalska. Poniżej link z dostępem:
